Projekt badawczy, angażujący głównie wolontariuszy, odkrył tysiące nieznanych stanowisk archeologicznych w środkowej części kraju.
Heritage Quest, owocna współpraca pomiędzy Uniwersytetem w Leiden i Erfgoed Gelderland, fundacją wspierającą ochronę dziedzictwa kulturowego, to pierwszy projekt nauki obywatelskiej (citizen science) na dużą skalę w holenderskiej archeologii. Chętni do wzięcia udziału w projekcie mogli szukać pozostałości archeologicznych w rejonach Veluwe i Utrechtse Heuvelrug, nawet nie opuszczając domu. W sumie nad projektem pracowało ponad 6500 osób, które zidentyfikowały tysiące potencjalnych i nieznanych wcześniej stanowisk archeologicznych, takich jak kurhany (ok. 2800-500 p.n.e.), celtyckie pola uprawne (prehistoryczne kompleksy rolne, datowane na okres od 1100 do 200 p.n.e.), piece węglowe (miejsca, w których drewno było spalane na węgiel drzewny) a nawet ślady po traktach handlowych. „Te badania nie byłyby możliwe bez ogromnego wysiłku wolontariuszy. Bez pomocy amatorów, obywatelskich badaczy, osiągnięcie tych samych rezultatów mogłoby zająć nam, archeologom, dekadę” – powiedziała Eva Kaptijn, archeolog z Erfgoed Gelderland. Metodologia pracy była prosta – najpierw przeglądano mapy, zdjęcia satelitarne i wybierano potencjalne cele. Po zakończeniu internetowej pracy detektywistycznej wolontariusze, archeolodzy i studenci archeologii z Uniwersytetu w Leiden wyruszyli w teren, aby zweryfikować odkryte tropy. Pobrano próbki gleby z ponad 300 kopców rozsianych po rejonie Veluwe i Utrechtse Heuvelrug i odkryto, że 80 z nich to prawdziwe, wcześniej nieodkryte kurhany. Następnie wykorzystano dane z tej grupy próbek do oszacowania liczby podobnych śladów na obszarach, które nie zostały jeszcze zweryfikowane w terenie. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że ponad 1250 z tych miejsc to w rzeczywistości prehistoryczne kurhany. Ten obywatelski projekt naukowy podwoił zatem liczbę znanych kurhanów w rejonie Veluwe i Utrechtse Heuvelrug. Ponadto odkryto 36 km2 prehistorycznych pól, około 900 pieców do wypalania węgla drzewnego i niezliczone przykłady starych szlaków. Odkryte stanowiska nie tylko dostarczyły nowej wiedzy akademickiej, ale także ułatwiły ochronę tego wyjątkowego dziedzictwa. Gminy i zarządcy parków mogą wykorzystywać te dane w swoich planach zarządzania. Ponadto zaangażowanie ogółu społeczeństwa w te badania zwiększyło świadomość ludzi na temat obecności i wartości ich dziedzictwa archeologicznego. Badanie wpływu projektu wykazało, że im więcej wiesz o swojej historii, tym bardziej doceniasz swoje otoczenie oraz poczucie własności i miejsca. Nie musisz jechać do Egiptu czy Stonehenge po globalne dziedzictwo, ponieważ zaczyna się ono na twoim własnym podwórku. Sukces projektu i ważny wkład, jaki obywatele mogą wnieść w badania i ochronę naszego dziedzictwa archeologicznego, zostały również docenione przez Komisję Europejską i nagrodzone prestiżową nagrodą Europa Nostra.
Źródło: Universiteit Leiden, Een Vandaag, Erfgoed Elderland, Utrechts Landschap, mwiki.
