Archeolodzy odkryli w Iraku ruiny zaginionego pałacu królewskiego sprzed 4500 lat, w ramach prac ratowniczych po zniszczeniach spowodowanych przez terrorystów z ISIS.
Zespół archeologów odkrył pozostałości zaginionego pałacu królów Girsu, w pobliżu współczesnego miasta Tello w południowym Iraku. To znaczące odkrycie, którego historia sięga co najmniej 4500 lat wstecz do trzeciego tysiąclecia p.n.e., jest wynikiem Projektu Girsu, wspólnej inicjatywy i nowego holistycznego podejścia do ratowania zagrożonych miejsc dziedzictwa kulturowego, pomiędzy Muzeum Brytyjskim, Państwową Komisją Starożytności i Dziedzictwa (SBAH) Iraku oraz fundacją i muzeum J. Paul Getty. Tello to współczesna arabska nazwa starożytnego sumeryjskiego miasta Girsu, jednego z najwcześniejszych znanych miast na świecie. Sumer jest jedną z pierwszych cywilizacji starożytnego świata i jednym z największych skarbów Iraku. Między 3500 a 2000 rokiem p.n.e., Sumerowie wynaleźli pismo, zbudowali pierwsze miasta i stworzyli pierwsze kodeksy prawa. Odkrycie Girsu 140 lat temu ujawniło światu istnienie cywilizacji sumeryjskiej i pokazało niektóre z najważniejszych zabytków mezopotamskiej sztuki i architektury. W zeszłym roku, wstępne prace teledetekcyjne w Girsu, wykorzystujące najnowocześniejszą technologię i zdjęcia z drona, zlokalizowały ważne podpowierzchniowe pozostałości rozległego, wcześniej nieznanego kompleksu, w miejscu znanym jako Tablet Hill (Wzgórze Tablic). Miejsce to zostało spustoszone przez nieprofesjonalne XIX-wieczne wykopaliska i XX-wieczny konflikt. Pałac jest znaczącym nowym odkryciem, sugerującym, że wciąż nienaruszone starożytne pozostałości leżą w sercu Tablet Hill. Jesienią 2022 roku zidentyfikowano pierwsze ściany zbudowanego z cegły mułowej pałacu, a ponad 200 tabliczek z pismem klinowym, zapisów administracyjnych wielkiego miasta, porzuconych na XIX-wiecznych hałdach, uratowano i przewieziono do Muzeum Iraku w Bagdadzie. Kolejnym ekscytującym odkryciem jest główne sanktuarium wielkiego sumeryjskiego boga Ningirsu – od którego miasto wzięło swoją nazwę. Świątynia została zidentyfikowana w dzielnicy sakralnej zwanej Urukug. Świątynia nosi nazwę Eninnu, Biały Ptak Gromu i była czczona jako jedna z najważniejszych świątyń Mezopotamii. Aż do wznowienia badań terenowych w ramach projektu Girsu, świątynia Eninnu była znana jedynie ze starożytnych inskrypcji odkrytych w tym miejscu 140 lat temu. Poszukiwania Eninnu stanowiły cel całych pokoleń archeologów, a jej niedawne odnalezienie jest ważnym kamieniem milowym we wznowionej eksploracji południowego Iraku, po dziesięcioleciach przerwy w pracach terenowych. Projekt Girsu, prowadzony przez Muzeum Brytyjskie i finansowany przez fundację Getty, opiera się na programie “Museum’s Iraq Scheme”, opracowanego w 2015 r. i oryginalnie sfinansowanego przez rząd brytyjski w odpowiedzi na zniszczenie zabytków w Iraku i Syrii przez Daesh (lub Państwo Islamskie ISIS). Projekt Girsu dotyczy szkód spowodowanych przez wczesne wykopaliska i współczesne grabieże. Program zapewnia szkolenie terenowe na wysokim poziomie i zarządzanie światowej klasy miejscem dziedzictwa, szkoląc studentów archeologii i konserwatorów z Iraku w zakresie szczegółowych technik wykopalisk ratowniczych.
Źródło: British Museum Org, Project Girsu, G. Arkuszewski, wiki.
