W południowo-wschodniej części Francji odkryto dwa bogate stosy pogrzebowe z czasów Imperium Rzymskiego. W jednym z nich odnaleziono ultra rzadkie “krzesło kurulne”, symbol wysokiej władzy w starożytnym Rzymie.
Do odkrycia doszło podczas badań ratunkowych przed budową osiedla mieszkaniowego w pobliżu Épagny-Metz-Tessy, w departamencie Górnej Sabaudii (Haute-Savoie). Pierwszy z odkrytych stosów, wydatowanych na drugą połowę pierwszego wieku, należał do dziecka zmarłego w wieku 5 do 8 lat. Znaleziono w nim siedemnaście naczyń ceramicznych, dziesięć waz z brązu i cztery szklane pojemniki, użyte najwyraźniej jako ofiary dla zmarłego, pokazujące rodzaj posiłków spożytych podczas uczty pogrzebowej – wino, soczewica, fasola, wieprzowina, kogut. W grobie były też pozostałości mebli – łóżka pogrzebowego, oraz różnego rodzaju pudełek. Zwracały uwagę kościane żetony do gry oraz trzy wykonane ze stopu miedzi “strigilisy”, skrobaczki do usuwania z ciała potu i brudu. Na jednej z nich widniał napis “VRBANVS”, najprawdopodobniej znak firmowy producenta.
Drugi stos należał do osoby w podeszłym wieku i był jeszcze bardziej okazały – odkryto aż dwadzieścia naczyń ceramicznych, conajmniej tyle pojemników ze szkła, w których również znajdowały się fragmenty jedzenia i napojów – wina, soczewicy, wołowiny, wieprzowiny, królika, kuropatwy, koguta, kaczki oraz ryb. Było też cztedzieści sześć różnego rodzaju przedmiotów (w tym sztućców) z brązu a także para złotych kolczyków, fragmenty tkaniny przeplatanej złotą nicią oraz srebrne strigilisy. Najbardziej zaskakujące było odkrycie złożonego, żelazno-brązowego, krzesła kurulnego. Był to typ krzeseł znanych już w starożytnym Egipcie i Grecji, z charakterystycznymi nogami wygiętymi w kształcie litery “S”. Rzymianie znali je jako sella curulis i przejęli je od Etrusków. Początkowo przysługiwało jedynie królom, a w okresie republiki także wyższym urzędnikom (magistratus curules: konsul, pretor, edyl kurulny, trybun ludowy, kwestor, cenzor, dyktator). Istniał jeszcze jeden typ, tak zwany sella castrensis, w którym nogi były wygięte w kształcie litery “X” i które były znakiem rozpoznawczym wyższych oficerów wojskowych. We wczesnym okresie krzesła kurulne, których ciekawa konstrukcja przetrwała do późnego średniowiecza, posiadały cztery, krótkie nogi, spięte materiałem służącym za siedzisko. W kontekście pogrzebowym przedstawienie takiego krzesła na kamiennej steli oznaczało, że zmarła osoba piastowała jakąś ważną funkcję publiczną. Znalezienie rzeczywistego artefaktu w grobie jest niezwykle rzadkie. We Francji odnaleziono do tej pory osiem składanych krzeseł w kontekście pogrzebowym, z których tylko trzy były krzesłami kurulnymi. Co ciekawe, choć krzesło takie jest niewątpliwe symbolem władzy i wpływów i w kontekście stsosunków społecznych w starożytnym Rzymie wydaje się, że powinno należeć do mężczyzny, siedem z odnalezionych przykładów znajdowało się obok prochów w stosach ofiarnych, co uniemożliwia określenie płci zmarłych. W przypadku grobu z Épagny-Metz-Tessy odkryto też parę złotych kolczyków, co pozwala na wysnucie intrygującej tezy, że w bogatym grobie pochowano ważną kobietę.
Źródło i zdjęcia: INRAP, HB, wiki.
