W Izraelu odkryto pestki winogron oraz zabytki sprzed 1500 lat, pokazujące rozkwit i upadek jednego z ważniejszych starożytnych miast w tym rejonie.
Do odkrycia doszło podczas badań archeologicznych w Elusie, starożytnym mieście położonym na Putyni Negew, na południu kraju. Ze źródeł bizantyjskich wiemy, że wino produkowane w tym rejonie cieszyło się wyjątkowym uznaniem i było eksportowane do wszystkich części imperium. Podczas wcześniejszych wykopalisk odkryto tarasy służące do produkcji wina a także wyciskarki/prasy i pojemniki w których przechowywano cenny płyn. Znalezienie pestek winogron pozwoli badaczom lepiej zrozumieć cały proces produkcji i być może podjąć próbę odtworzenia słynnego wina. Pestki zostały znalezione na starożytnym miejskim śmietniku, jednym z wielu które zachowały się tam w niemal nienaruszonym stanie i które pozwalają archeologom wyznaczyć dawne granice miasta. W widocznych nawet na zdjęciach satelitarnych kopcach śmieci, pochodzących głównie z V i VI wieku n.e., znaleziono wyjątkowo dużą ilość ceramiki oraz materiał biologiczny, jak pozostałości po rybach i skorupiakach, importowanych znad Morza Śródziemnego, co świadczy o wysokim standardzie życia mieszkańców starożytnego miasta. Odkryte ślady wskazują na stopniowy upadek Elusy od połowy VI wieku, być może na skutek wybuchu Dżumy Justyniana, pandemii która dotknęła Cesarstwo Wschodniorzymskie (Bizantyjskie), w tym jego stolicę Konstantynopol, w latach 541–542 n.e. Pandemia ta, nazwana od imienia panującego cesarza, miała niemal globalny zasięg, docierając do centralnej i południowej Azji, Afryki Północnej i Arabii, a w Europie aż do Danii na północy i Irlandii na zachodzie.
“Elusa rozwinęła się ze stacji handlowej położonej na szlaku z Petry do Gazy. Dane archeologiczne świadczą o tym, że istniała już w III wieku p.n.e. Jej teren ograniczony był przez dwie wadi, Nachal Besor i Nachal Atadim, z których systemem kanałów doprowadzano do miasta wodę. Rozkwit Elusy przypada na czasy nabatejskie i okres rządów rzymskich. W trakcie prac archeologicznych odsłonięto ruiny teatru i ufortyfikowanego pałacu. Obronę miastu zapewniała biegnąca frontem do dolin linia wież strażniczych. W okresie tym Elusa stanowiła ośrodek kultu bogini Wenus, który utrzymał się jeszcze w jakiś czas po wprowadzeniu chrześcijaństwa. W V wieku w mieście istniała już silna gmina chrześcijańska. Tutejsi biskupi uczestniczyli w soborach w Efezie (431) i Chalcedonie (451). W czasach bizantyjskich Eleusa stanowiła centrum handlowo-administracyjne, wymieniane w źródłach jako stolica dystryktu. Z okresu tego pochodzą pozostałości wzniesionego ok. 350 roku na fundamentach dawnej nabatejskiej świątyni kościoła z otoczonym kolumnadą atrium. Miasto funkcjonowało jeszcze jakiś czas po podboju arabskim i ostatecznie zostało opuszczone ok. 800 roku.” Obecne badania prowadzone są pod egidą Uniwerstetu w Hajfie oraz Izraelskiego Urzędu do Spraw Starożytności (Israel Antiquties Authority).
Link do jednego z opracowań na temat badań: https://europepmc.org/article/med/33052912
Źródło i zdjęcia: IAA, wiki, mapio.net.
