Nagroda jest oferowana za pomoc w odcyfrowaniu manuskryptów znalezionych w rzymskiej willi, zasypanej podczas słynnego wybuchu wulkanu w roku 79 n.e.
Tak zwana Willa Papirusów to duży kompleks luksusowych budynków należących do konsula Lucjusza Kalpurniusza Pizona Cezoninusa, prywatnie teścia Juliusza Cezara, leżąca w nadmorskim Herkulanum, które zostało całkowicie zniszczone podczas wybuchu Wezuwiusza 24 sierpnia 79 roku n.e. Dopiero w roku 1738 ponownie odkryto Herkulanum i rozpoczęto prace wykopaliskowe, które w tamtym czasie polegały głównie na poszukiwaniach rzymskich artefaktów. Willa Papirusów została odkryta w 1750 roku przez rolników podczas kopania studni. Początkowo pierwsze zwoje papirusów, które uzyskano w 1752 r., zostały wyrzucone z powodu ich dużej liczby i dopiero później król Włoch powołał specjalną komisję do ich badania. Wykopaliska wstrzymano w 1765 roku z powodu skarg pobliskich mieszkańców. Dokładna lokalizacja willi została następnie utracona na dwa wieki. W latach 80. prace nad ponownym odkryciem willi rozpoczęto od zbadania XVIII-wiecznej dokumentacji dotyczącej wejść do tuneli, i w 1986 r. dokonano przełomu, ponownie dzięki starożytnej studni. Wykopaliska nigdy nie zostały ukończone i wielu historyków uważa, że tysiące zwojów wciąż pozostaje pod ziemią. Wyobraźmy sobie jakie tajemnice rzymskiej i greckiej filozofii, nauki, literatury, matematyki, poezji i polityki są zamknięte w tych bryłach popiołu, czekając na odczytanie! Wykorzystując obrazowanie wielospektralne, technikę opracowaną na początku lat 90., gdzie wiele zdjęć nieczytelnych papirusów jest wykonywanych przy użyciu różnych filtrów w zakresie podczerwieni lub ultrafioletu, precyzyjnie dostrojonych do wychwytywania określonych długości fal światła, można odczytać część spalonych i odkrytych do tej pory papirusów. W ten sposób można znaleźć optymalną część widmową do odróżnienia atramentu od papieru na poczerniałej powierzchni papirusu. W roku 2019, zdecydowany na podjęcie próby wirtualnego “rozpakowania” papirusów Herkulanum, dr Bren Seales z Uniwesytetu Kentucky i jego zespół, wcześniej odpowiedzialny za częściowe odczytanie zwojów z Qumran, postanowił przetestować nowy pomysł. W podczerwieni niektóre oderwane fragmenty papirusów są czytelne i wydaje się możliwe, że można je wykorzystać jako podstawowe dane dla modelu uczenia maszynowego sztucznej inteligencji, który mógłby wykryć niewidoczny atrament z precyzyjnie skalibrowanych zdjęć rentgenowskich. Aby uzyskać takie zdjęcia w możliwie najwyższej rozdzielczości, zespół używa akceleratora cząstek do zeskanowania dwóch pełnych zwojów i kilku fragmentów. Badacze uważają, że przy rozdzielczości 4-8 µm, z 16 bitami danych gęstości na woksel, modele uczenia maszynowego mogą wykryć subtelne wzory powierzchni papirusu, które wskazują na obecność atramentu stworzonego na bazie węgla. Na początku 2023 r. laboratorium dr Seales’a dokonuje przełomu: ich model uczenia maszynowego z powodzeniem rozpoznaje atrament ze skanów rentgenowskich, demonstrując, że możliwe jest wirtualne rozpakowanie zwojów Herkulanum przy użyciu zdjęć uzyskanych w 2019 r., a nawet odkrycie niektórych znaków w ukrytych warstwach papirusu. Teraz, były dyrektor generalny firmy GitHub, Nat Friedman, pomógł w ufundowaniu pakietu nagród w wysokości 250 000 USD, których celem jest zachęcenie do rozwikłania tajemnicy starożytnych zwojów, korzystając z uczenia maszynowego sztucznej inteligencji i obrazowania komputerowego.
- Główna nagroda – 150 000 dolarów – dla pierwszej grupy, która odczyta zwój do 31 grudnia 2023 r. Zadanie to odczytanie co najmniej 4 oddzielnych fragmentów ciągłego i wiarygodnego tekstu ze zwojów, każdy o długości co najmniej 140 znaków. W każdym fragmencie może brakować lub być nieczytelne maksymalnie 15% znaków.
- Nagroda za wykrycie atramentu – 50 000 dolarów – za wykrycie atramentu na podstawie zdjęć rentgenowskich do 14 czerwca 2023 r. Konkurs na platformie Kaggle, polegający na wykrywaniu atramentu na oderwanych fragmentach papirusów.
- Kolejne 50 000 dolarów w nagrodach zostanie wkrótce potwierdzone.
Źródło: Scrollprize Org, Axios com, Rocío Espín Piñar, Getty Museum, https://www.imdb.com/title/tt1921064/, www2.cs.uky.edu, wiki.
