Tysiące zabytków, w tym parę średniowiecznych łyżew, odkryli archeolodzy w Nowogrodzie Wielkim.
Do odkrycia doszło podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych w położonym na północnym zachodzie Rosji mieście. Podczas tegorocznego sezonu badawczego archeolodzy odkryli ponad 2 tysiące zabytków, pochodzących głównie ze średniowiecza. Wśród znalezisk są między innymi zapisane na korze brzozowej listy, różnego rodzaju pieczęcie, plomby handlowe, biżuteria, przedmioty codziennego użytku, monety, dewocjonalia a nawet para kościanych łyżew. Podczas badań odsłonięto też duży fragment głównej ulicy średniowiecznej metropolii. Badania w Nowogrodzie Wielkim prowadzone są od roku 1932 i dotychczas przebadano ok. 40 tysięcy metrów kwadratowych w 50 różnych lokalizacjach.
Nowogród Wielki jest często nazywany kolebką Rosji. Znajdowała się tam wikińska (wareska) osada handlowa Holmgård, założona w IX wieku. Pełniła ona główną rolę na początkowym odcinku szlaku „od Waregów do Greków”. Według kroniki Nestora Nowogród został zbudowany przez słowiańskie plemię Słowienów. Według kronikarza zagrożenie ze strony Waregów skłoniło mieszkańców do oddania się pod opiekę kniazia Ruryka, który uczynił miasto stolicą w 862 r. Moment ten jest uważany za początek historii Rusi. (…) Od XII wieku stolica Republiki Nowogrodzkiej istniejącej na terenach dzisiejszej północno-zachodniej Rosji w latach 1136–1478. Do 1169 roku Nowogród Wielki był zależny od Wielkiego Księstwa Kijowskiego, od 1169 od Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego. Po klęsce sił rusko-połowieckich w bitwie nad Kałką (1223) Batu-chan podbił wszystkie ziemie ruskie z wyjątkiem Nowogrodu Wielkiego, który jednak zmuszony był uznać zwierzchność Mongołów i płacić trybut. (…) W okresie panowania mongolskiego wodzem dużej rangi i zręcznym politykiem okazał się książę nowogrodzki Aleksander Newski z rodu Rurykowiczów. W 1236 został wybrany księciem Nowogrodu. W tym czasie na zachodzie coraz większe zagrożenie stwarzał Zakon Kawalerów Mieczowych, a z północy zaczęli zagrażać Szwedzi. Aleksander Newski pokonał Szwedów w 1240 roku w bitwie nad Newą, stąd wziął się jego przydomek. W 1242 na zamarzniętym jeziorze Pejpus zwyciężył wojska inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego i zdobył Psków, co zapobiegło niemieckiej ekspansji na ziemie ruskie. Następnie pokonał najeżdżające Nowogród wojska litewskie. Będąc doskonałym dyplomatą, jednocześnie zawierał z Tatarami okresowe porozumienia. W 1249 przyjął tytuł księcia kijowskiego, a w 1252 wielkiego księcia włodzimierskiego. W 1257 odbył wraz z Tatarami ekspedycję karną do Nowogrodu powstrzymującego się z wypłatą danin. Aleksander Newski był przodkiem carów rosyjskich. Jego syn Daniel był założycielem moskiewskiej linii Rurykowiczów. W latach 1389–1392 oraz 1407–1412 Republika Nowogrodzka pozostawała w stosunku lennym wobec Korony Królestwa Polskiego, związana osobą brata Jagiełły – Lingwenem. Wojska nowogrodzkie brały udział w bitwie pod Grunwaldem po stronie polskiej. Od 1470 była w unii personalnej z Wielkim Księstwem Litewskim. W 1478 roku Nowogród Wielki został podbity przez Iwana III Srogiego i wcielony do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Miasto za panowania Iwana III cieszyło się specjalnymi przywilejami (podobnie jak Gdańsk w Polsce).
Źródła: Rosyjska Akademia Nauk, histmusuru, nplus1ru, archeologru, novgorodru, wiki.
