W dawnej stolicy Hetytów w Turcji, na ścianach tajemniczego tunelu, odkryto 249 przykładów hetyckiego pisma hieroglificznego.
Do odkrycia doszło przypadkiem, gdy wykładowca archeologii z Uniwersytetu Mardin Artuklu, zabrał swoich studentów na wycieczkę do Hattusy, dawnej stolicy hetyckiego imperium. Gdy grupa przechodziła tunelem znajdującym się w pobliżu słynnej Bramy Sfinksów, profesor Bülent Genç zauważył na głazach czerwone symbole, narysowane prawdopodobnie przy pomocy “kraplaka”, barwnika otrzymywanego z korzenia marzanny barwierskiej. Mający ponad 70 metrów długości tunel został zbudowany 3500 lat temu przy użyciu tysięcy dużych głazów, bez zaprawy murarskiej, wewnątrz sztucznego nasypu na starożytnych murach miejskich w pobliżu Bramy Sfinksa. Archeolodzy uważają, że nie było to po prostu przejście przez fortyfikacje wykorzystywane do celów praktycznych w obronie miasta, ale służyło raczej ceremoniom religijnym. Pozostałości 12 innych podobnych tuneli odkryto pod murami z epoki hetyckiej, ale ten jest zdecydowanie najlepiej zachowany. Zbudowany jako sklepienie wspornikowe na wzór trójkąta z lekko spłaszczonym górnym rogiem, jest w doskonałym stanie. Po raz pierwszy został odkopany w 1907 roku i od tego czasu wielu archeologów i innych odwiedzających przeszło tunelem Yerkapı, ale do tej pory nikt nie zauważył hieroglifów. Przetrwały, ponieważ przed słońcem, wiatrem i deszczem chronił je właśnie tunel, który ma stałą, chłodną temperaturę przez cały rok, idealną do konserwacji takich inskrypcji. 249 odkrytych hieroglifów zostało także zeskanowanych w technologii 3D, co z pewnością ułatwi ich badanie.
Nie ustalono dotychczas genezy hetyckiego pisma hieroglificznego. Istniały hipotezy, że wywodzi się z hieroglificznego pisma egipskiego lub z kreteńskiego pisma piktograficznego. Przy bliższym porównaniu hieroglifów Hetytów i Egipcjan pokrewieństwo pomiędzy systemami znaków zostało odrzucone. Związku z kreteńskimi piktogramami nie da się ustalić do czasu odczytania piktogramów. Ponadto słabym punktem obu teorii jest niezgodność chronologiczna. Istnieje także teoria, że hetyckie pismo hieroglificzne powstało na potrzeby sztuki monumentalnej, która rozwinęła się w okresie ekspansji Hetytów na południe.
Stwierdzono, że hetyckie pismo hieroglificzne było w użyciu w połowie drugiego tysiąclecia p.n.e. Nie odkryto żadnych starszych dokumentów zapisanych tym pismem, niemniej istnieje pogląd, że jego metryka jest o wiele starsza.
Hetyci (biblijni חתי lub HTY) – lud posługujący się indoeuropejskim językiem hetyckim, który około XVII wieku p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa (dzisiejsze Boğazkale) w Anatolii. Potęga państwa opierała się na znakomicie, jak na owe czasy, uzbrojonej armii. W okresie swojej największej świetności Hetyci kontrolowali Anatolię, północną Mezopotamię, Syrię i Palestynę. Państwo Hetytów upadło około 1200 p.n.e., prawdopodobnie pod naporem Ludów Morza, chociaż nieliczne hetyckie miasta-państwa w północnej Syrii przetrwały do roku 708 p.n.e.
Źródło: Haberglobal.com, Carole Raddato, Bosyantek, Klaus-Peter Simon, KapuskaCoFabli, geckalmisyolcu.com, Rita1234, HB, wiki, https://www.flickr.com/photos/travellingrunes/, : NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
