W Norwegii odkryto 20 metrowy statek z czasów wikingów, który był zakopany w kurhanie uważanym wcześniej przez archelogów za pusty.
Niezwykłe odkrycie poprzedziło rozczarowanie – Nieco ponad sto lat temu archeolog Haakon Shetelig był bardzo rozczarowany, gdy podczas wykopalisk grobowca Salhushaugen w Karmøy w zachodniej Norwegii, nie znalazł statku wikingów. Shetelig wcześniej wykopał bogaty grób z takim właśnie statkiem (Gronhaug) w pobliżu, a także był odpowiedzialny za odkrycie słynnego statku Oseberg – największego na świecie i najlepiej zachowanego statku wikingów – w roku 1904. Jednak w Salshaugen badacz znalazł tylko 15 drewnianych łopat i kilka grotów strzał. Okazuje się jednak, że Shetelig po prostu nie kopał wystarczająco głęboko. Mniej więcej rok temu, w czerwcu 2022 r., archeolodzy postanowili przeszukać ten obszar za pomocą georadaru – urządzenia wykorzystującego fale radiowe do mapowania tego, co znajduje się pod powierzchnią ziemi. Wszyscy byli absolutnie zaskoczeni gdy na ekranach zobaczyli zarys najprawdziwszego statku. „Sygnały georadarowe wyraźnie pokazują kształt 20-metrowego statku. Jest dość szeroki i przypomina statek Oseberg” – mówi Håkon Reiersen, archeolog z Muzeum Archeologicznego na Uniwersytecie w Stavanger. Statek Oseberg ma około 22 metrów długości i nieco ponad 5 metrów szerokości. Co więcej, sygnały w kształcie statku znajdują się dokładnie na środku kopca, dokładnie tam, gdzie spoczywałby statek pogrzebowy. Statek przypomina również inny statek wikingów Storhaug, znaleziony na Karmøy w 1886 roku. „Shetelig znalazł dużą okrągłą kamienną płytę, która mogła być czymś w rodzaju ołtarza używanego do składania ofiar. Bardzo podobną płytę znaleziono w kopcu Storhaug, co wiąże ją ze z tamtym statkiem w tym samym okresie” – dodał Reiersen. Dzięki temu najnowszemu znalezisku Karmøy, historyczne centrum władzy przez ponad 3000 lat na południowo-zachodnim wybrzeżu Norwegii, może teraz pochwalić się aż trzema statkami wikingów. Statek Storhaug jest datowany na 770 rok – i dziesięć lat później został użyty do pochówku. Statek Grønhaug jest datowany na 780 rok – i został pochowany 15 lat później. Najnowszy, statek Salhushaug, nie został jeszcze datowany, ale archeolodzy przypuszczają, że on również pochodzi z końca lat siedemdziesiątych VIII wieku. Archeolodzy planują przeprowadzić wykopaliska weryfikacyjne, by zbadać warunki i być może ustalić bardziej pewne datowanie. „To, co widzieliśmy do tej pory, to tylko kształt statku. Kiedy otworzymy wykop, może się okazać, że niewiele ze statku zostało zachowane, a to, co pozostaje, to jedynie odcisk” – mówi Reiersen. Badacze sądzą, że kopiec, który oryginalnie miał około 50 metrów średnicy i 5-6 metrów wysokości, zawiera wiele cennych zabytków. To jest część kraju, w której we wczesnej epoce wikingów działo się bardzo dużo. Skandynawska tradycja pochówków okrętowych narodziła się właśnie tutaj, a potem rozprzestrzeniła na inne części kraju. Regionalni królowie panujący na tym obszarze kontrolowali ruch statków na zachodnim wybrzeżu. Statki musiały przepływać przez wąską cieśninę Karmsund wzdłuż tzw. Nordvegen – drogi na północ. Stąd też wzięła się nazwa kraju, Norwegia. Królowie pochowani na trzech statkach wikingów z Karmøy stanowili potężną i wpływową grupę w części Norwegii, gdzie władza była silna przez tysiące lat. Wioska Avaldsnes w Karmøy była domem króla Wikingów Haralda Jasnowłosego, któremu przypisuje się zjednoczenie Norwegii około roku 900. „Kopiec Storhaug jest jedynym grobowcem z epoki wikingów w Norwegii, w którym znaleźliśmy złotą obręcz na ramię. Pochowano tu nie byle kogo” – mówi Reiersen. Naukowcy przeanalizowali też wyniki badań poprzednich statków, odkrywając między innymi, że Storhaug, uważany wcześniej za statek wiosłowy, był w rzeczywistości żaglowcem, co czyniłoby go najstarszym znanym stakiem wikingów wyposażonym w żagiel. Nie jest jeszcze jasne kiedy rozpoczną się prace wykopaliskowe na terenie najnowszego odkrycia.
Źródło: Science Norway No, Annette Øvrelid, Eva Gjerde, Museum of Archaeology, University of Stavanger, University Museum of Bergen, wiki.
