W Rosji trwają prace wykopaliskowe w Uswiatach, miejscowości, która do czasu pierwszego rozbioru w roku 1772, znajdowała się w granicach Polski (Rzeczpospolitej Obojga Narodów).
Badania pod egidą Instytutu Kultury Materialnej Rosyjskiej Akademii Nauk, koncentrują się na miejscu dawnego cmentarza funkcjonującego do końca XVIII wieku. Archeolodzy zbadali do tej pory 72 pochówki, w większości nie zawierające żadnych artefaktów. Bezpośrednio pod cmentarzem odkryto szczątki drewnianego budynku, najprawdopodobniej kościoła zbudowanego w XI wieku. Archeolodzy przeprowadzili też badanie upraw zbóż i pozostałości fauny odkrytej podczas wykopalisk. Jeden z pożarów z odkrytej XII wiecznej warstwy kulturowej, pozwolił zachować znaczną ilość ziaren zbóż uprawnych. Przeważał jęczmień oraz niewielka ilość żyta, pszenicy i owsa. Zaletą jęczmienia jest jego wysoka absorbcja energii społecznej (ważne w klimacie północnym) oraz fakt, że zboże to dojrzewa również po zebraniu, co pozwala czasem na podyktowany koniecznością jego przedwczesny zbiór.
Szczątki fauny zawierają głównie kości zwierząt domowych (87,7%): krów, świń, owiec, koni i psów. Odkryto także szczątki kości ptaków i ryb, a także niektórych dzikich zwierząt: łosia, niedźwiedzia, bobra, zająca, wilka, dzika, czarnej fretki, kuny leśnej i wydry. Archeolodzy odkryli też fragment pochodzącego ze Skandynawii wczesnośredniowiecznego okucia pasa, ceramikę z X wieku oraz inne artefakty, w tym pochodzący z przełomu XII i XIII wieku grzebień.
Miejscowość wzmiankowana była po raz pierwszy pod nazwą Wswiacz w 1021 roku, kiedy Jarosław Mądry przekazał ją we władanie księciu połockiemu Briaczysławowi. W późniejszym okresie notowano także formy Wswiaty, Uswiacz, Swiacz i Ust´-Swiato. W XII wieku Uswiaty weszły w skład księstwa witebskiego, które wydzielono z księstwa połockiego. W 1320 roku miejscowość została przyłączona do Litwy po odziedziczeniu księstwa witebskiego przez Olgierda. Na początku XVI wieku Uswiaty znalazły się w granicach księstwa moskiewskiego. W 1567 roku w mieście wzniesiono twierdzę. W 1580 roku miejscowość została zajęta przez wojska polsko-litewskie i przyłączona do Rzeczypospolitej. W 1654 roku Uswiaty zostały zdobyte przez Rosjan i w 1658 roku ustanowiono je siedzibą ujezdu. Po rozejmie andruszowskim w 1667 roku miasto ponownie znalazło się w granicach Rzeczypospolitej. Ostatecznie w 1772 roku Uswiaty włączono do Rosji.
Na podstawie komunikatu RAS.
Zdjęcia: Rosyjska Akademia Nauk, wiki.
