Nowe badania wykazują wyraźne genetyczne różnice europejskiej populacji około 30 tysięcy lat temu.
Kultura grawecka (nazwa pochodzi od znalezisk na stanowisku w La Gravette we Francji), górnopaleolityczna kultura archeologiczna obejmująca swoim zasięgiem rozległe obszary europejskie, przez wielu badaczy uważana była za obraz niemal jednolitej populacji. Graweci zamieszkiwali jaskinie lub budowali schronienia skonstruowane z kości mamutów. Z mamucich ciosów rzeźbili też niewielkie statuetki przedstawiające znane im zwierzęta oraz bardzo sugestywne figurki kobiet z wyszukanymi nakryciami głowy oraz wydatnymi piersiami i pośladkami (nazywane czasem Wenus paleolitu), a swoją charakterystyczną sztukę i artefakty pozostawili na terenach rozciągających się od Hiszpanii do zachodniej Rosji. Niektórzy badacze nazywają ich przedstawicielami pierwszej pan-europejskiej cywilizacji. Jednak nowe wyniki badań DNA, opublikowane właśnie w czasopiśmie Nature, pokazują, że Graweci we Francji i Hiszpanii różnili się genetycznie od grup żyjących na terenach dzisiejszych Czech i Włoch. W szeroko zakrojonych badaniach przeanalizowano 116 nowo zsekwencjonowanych genomów i setki wcześniej opublikowanych, począwszy od około 45 tysięcy lat temu, kiedy pierwsi współcześni ludzie dotarli na kontynent europejski, do około roku 6000 p.n.e., i od Półwyspu Iberyjskiego aż po zachodnie stepy współczesnej Rosji. Okres po okresie badania genetyczne sugerują, że wnioski wyciągnięte z dowodów archeologicznych, takich jak narzędzia, style łowieckie i rytuały pogrzebowe, wymagają ponownej oceny. Nowe metody analityczne i coraz doskonalsze narzędzia do sekwencjonowania DNA umożliwiły naukowcom pozyskanie informacji z bardzo zdegradowanych kości i zębów, w tym takich, które zawierały zaledwie 1% ich pierwotnego materiału genetycznego. Drobne różnice w regionalnych typach znajdowanych narzędzi czy sposobach wykonywania figurek oraz deponowaniu ich w różnych kontekstach, zwracały już uwagę archeologów, ale teraz mają oni uzasadnienie genetyczne, pokazujące znaczące różnice wewnątrz wcześniej uznawanej za jednolitą kulturę. W badaniu przyjrzano się również ostatniej epoce łowców-zbieraczy w Europie, która rozpoczęła się około 10 tysięcy lat temu, gdy ocieplenie nadal przekształcało otwarty step w gęste lasy i bogate tereny podmokłe. Tutaj ponownie badania ujawniły, że pomimo zasadniczo podobnego stylu życia łowieckiego i zbierackiego ludzie w Europie Zachodniej pozostali genetycznie odmienni od tych na wschód od Morza Bałtyckiego. Ludzie wyglądali nawet inaczej: dane genetyczne sugerują, że przed przybyciem rolników do północnej Europy około roku 6000 p.n.e. łowcy-zbieracze w Europie Zachodniej mieli ciemną skórę i jasne oczy. Tymczasem ludzie w Europie Wschodniej i Rosji mieli jasną skórę i ciemne oczy. Co najbardziej zaskakujące, pomimo braku barier geograficznych między współczesnymi Niemcami a Rosją, obie grupy spędziły tysiąclecia, od około 14 tysięcy lat temu do 8 tysięcy lat temu, nie mieszając się. Badacze przyznali jednak, że nie dysponują odpowiednią ilością próbek z terenów obecnej Polski i Białorusi by stwierdzić to jednoznacznie. Być może, gdy zwiększy się ilość badanego materiału z tego rejonu, okaże się, że te dwie populacje mieszały się jednak w większym stopniu niż możemy to dzisiaj stwierdzić.
Źródło: https://www.nature.com/articles/s41586-023-05726-0 , Tom Bjoerklund, Eugene Harris, Science org, wiki.
