Skonfiskowany przez Duńczyków 300 lat temu, magiczny instrument został zwrócony ludowi Sámi.
7 grudnia 1691 r. władze skonfiskowały cenny bęben runiczny, stworzony, aby pomóc noaidi, czyli szamanowi, wejść w trans i “stąpać wśród duchów”. Rok później, jego właściciel, Anders Poulsson – lub Poala-Ánde w języku Saami – został posądzony o czary. Przed sądem Poulsson wyjaśnił, że jego matka nauczyła go używać runicznego bębna, ponieważ „chciał pomagać ludziom w potrzebie, a swoją sztuką chciał czynić dobro, a jego matka powiedziała, że może nauczyć go takiej sztuki”. Zanim jednak zapadł wyrok, szaman został zamordowany siekierą przez człowieka „pozbawionego zmysłów”. Pokryty magicznymi symbolami, bęben (Goavddis, gobdis lub meavrresgárri) Poulssona trafił do duńskiej kolekcji królewskiej, a później stał się własnością Duńskiego Muzeum Narodowego. Bęben został oficjalnie zwrócony Lapończykom, po trwającej cztery dekady batalii sądowej. Sámi (Saamowie, Lapończycy) to rdzenni mieszkańcy północnej Europy, zamieszkujący Sapmi, terytorium rozciągające się między północną Norwegią, Finlandią, Szwecją i rosyjskim półwyspem Kolskim. „To dla nas cenny przedmiot, który jest symbolem naszej historii, wartości i kultury – a jednocześnie symbolem kolonizacji i nierównych relacji władzy” – powiedziała Jelena Porsanger, dyrektor Muzeum Samów w Karasjok w północnej Norwegii. Bęben był wypożyczany muzeum od 1979 roku, ale wcześniejsze próby formalnego odzyskania własności były odrzucane. W zeszłym roku norweski prezydent Sámi zaapelował w tej sprawie do królowej Danii Małgorzaty, mając nadzieję, że będzie działała jako „sumienie narodu duńskiego”. „Dla nas te obiekty nie dotyczą kolekcji ani nie reprezentują okresu historycznego” – powiedziała Porsanger. „Nie są przedmiotami materialnymi. Myślimy o nich jako o ludziach, jako osobach”. Jest to pierwszy bęben Samów sprowadzony z zagranicy i jedyny w kolekcji w Karasjok. Poddawany konserwacji bęben zostanie zaprezentowany 12 kwietnia jako centralny element nowej wystawy.
Źródła: The Guardian, wiki
