W Hiszpanii odkryto zaginioną sztukę jednego z głównych twórców Złotego Wieku hiszpańskiej literatury.
Zagubione lub błędnie przypisane dzieła niektórych z najlepszych pisarzy hiszpańskiego Złotego Wieku można odkryć dzięki pionierskiej technologii sztucznej inteligencji, która została wykorzystana do zidentyfikowania nieznanej wcześniej sztuki niezwykle płodnego dramaturga, poety, żeglarza (brał udział między innymi w słynnej “Wielkiej Armadzie”, która miała dokonać inwazji Anglii), poszukiwacza przygód i księdza Lope de Vegi. W tym tygodniu hiszpańska Biblioteka Narodowa ogłosiła, że badacze przeszukujący jej ogromne archiwum natknęli się na i zweryfikowali sztukę, którą Lope napisał najprawdopodobniej kilka lat przed śmiercią w 1635 roku. Do odkrycia doszło w nietypowy sposób – W 2017 roku Germán Vega, ekspert literatury Złotego Wieku na Uniwersytecie w Valladolid, oraz Álvaro Cuéllar, obecnie pracownik wydziału romanistyki na Uniwersytecie Wiedeńskim, zapoczątkowali “Etso”, projekt wykorzystujący analizę sztucznej inteligencji do ustalenia autorstwa sztuk napisanych w czasach Złotego Wieku, z których wiele jest anonimowych lub uważa się, że zostały błędnie przypisane. W ramach projektu 1300 sztuk teatralnych – w większości z Biblioteki Narodowej Hiszpanii – zostało poddanych cyfrowej transkrypcji przy użyciu platformy Transkribus, przeszkolonej w rozpoznawaniu i rozumieniu 3 milionów słów. Po zakończeniu transkrypcji inny program, Stylo, porównał ich język i styl z 2800 zdigitalizowanymi pracami 350 autorów w bazie danych Etso. Znajdująca się w bibliotece jako XVIII-wieczny rękopis skopiowany z wcześniejszych tekstów, sztuka zatytułowana “La francesa Laura”, od dawna była skatalogowana jako dzieło anonimowe, ale komputer Etso szybko doszedł do własnych wniosków. „Po transkrypcji 1300 tekstów komputer zauważył, że jeden z nich był podobny do około 100 prac – z których prawie wszystkie były autorstwa Lope” – mówi Vega. Bardziej tradycyjna analiza sztuki – skupiająca się na wszystkim, od fabuły i imion postaci po metrum, elizje i wymowę dyftongów – potwierdziła teorię komputera. Jego styl pasuje do późniejszego okresu Lope’a, a pochlebne traktowanie Francji skłoniło badaczy do przekonania, że został napisany w określonym momencie wojny trzydziestoletniej – prawdopodobnie między 1628 a 1630 rokiem – kiedy Hiszpania i Francja zrezygnowały na chwilę z wzajemnej animozji i nieufności w obliczu wspólnego wroga – Anglii. Vega wierzy, że sztuczna inteligencja odkryje więcej takich zagubionych skarbów, ponieważ nadal rewolucjonizuje badania w swojej dziedzinie. Kiedy w połowie lat 80. przygotowywał pracę doktorską, „próba uzasadnienia atrybucji była ogromem pracy, która polegała na przeczytaniu tysiąca tekstów, robieniu notatek, odwiedzaniu różnych bibliotek i porządkowaniu starych rękopisów”. Ale dzisiaj, mówi, istnieją programy, które mogą powiedzieć, że sztuka jest napisana w stylu bliższym stylowi konkretnego dramatopisarza niż stylowi setek jego rówieśników. “To jest wspaniałe. Biorąc pod uwagę problem z atrybucją w teatrze Złotego Wieku – tak wiele anonimowych lub błędnie przypisanych sztuk, myślę, że ta nowa technologia oznacza, że zobaczymy więcej tego. Wciąż są literackie tajemnice, które wymagają wyjaśnienia”.
Félix Lope de Vega y Carpio (ur. 25 listopada 1562 w Madrycie, zm. 27 sierpnia 1635 tamże) – hiszpański pisarz, autor 2000 dramatów, z których zachowało się 500, w większości opartych na historii i legendach ludowych, gdzie tragizm splatał się z komizmem, a realizm z fantastyką.
W sposób mistrzowski budował intrygę swoich utworów i portrety bohaterów. Odnowił zasady teatru w okresie, kiedy zapanował barok i dramaty sceniczne stały się popularniejszą dziedziną sztuki. Najważniejszy przedstawiciel literatury Złotego Wieku obok Calderóna, Cervantesa i La Cruz. Przypisuje mu się także około 3000 sonetów, 3 powieści, 4 nowele, 9 epopei, 3 poematy dydaktyczne oraz setki komedii. Był przyjacielem pisarzy Francisca de Quevedo i Juana Ruiza de Alarcón, a jego dorobek literacki wzbudzał zazdrość współczesnych mu autorów takich jak Góngora czy Cervantes.
Źródło: Courtesy of The Guardian – Sam Jones, D. Sabbah, wiki.
