Decyzją amerykańskiego sądu, wart kilkaset milionów dolarów skarb średniowiecznej sztuki złotniczej, nie zostanie zwrócony żydowskim spadkobiercom właścicieli.
Skarb Welfów lub Skarbiec Welfów (niem. Welfenschatz) – zbiór średniowiecznych dzieł sztuki złotniczej, część historycznego skarbca katedry Świętych Błażeja, Jana Chrzciciela i Tomasza Becketta w dolnosaksońskim Brunszwiku. Swoją nazwę skarbiec zawdzięcza dynastii Welfów, której Brunszwik był główną siedzibą. Przedstawiciele rodu ofiarowali brunszwickiej świątyni poszczególne dary złotnicze, głównie relikwiarze. Od XVI w. do 1929 roku Skarb znajdował się pod opieką książąt z dynastii Welfów. Dzieła ze Skarbu Welfów, choć obecnie rozproszone w muzeach w Niemczech i Stanach Zjednoczonych, tworzą jeden z najcenniejszych dawnych zespołów dzieł złotniczych, zarówno pod względem ilości, jakości artystycznej oraz wartości historycznej.
W roku 1929 Ernest August III Hanowerski, spadkobierca Welfów, podjął decyzję o spieniężeniu skarbca. 82 zabytki trafiły do konsorcjum we Frankfurcie nad Menem, prowadzonego przez żydowskich handlarzy dziełami sztuki. Zabytki kosztowały kupców 7,5 milionów marek niemieckich. Po wystawach w Berlinie i Frankfurcie trafiły do Stanów Zjednoczonych – na przełomie 1930-1931 miała miejsce czasowa wystawa w Cleveland. Dziewięć zabytków nabyło miejscowe Cleveland Museum of Art a pojedyncze sakralia trafiły do innych muzeów w USA oraz prywatnych kolekcjonerów. W 1934 roku 42 zabytki, które wciąż były w rękach żydowskich handlarzy z Frankfurtu, zostało zakupionych za 4.25 milionów marek niemieckich przez przedstawicieli III Rzeszy. Wkrótce skarb trafił do Hermanna Göringa, ówczesnego premiera Prus a ten przekazał skarb Berlińskim Muzeom Państwowym. Nową siedzibą zabytków stało się Kunstgewerbemuseum w Berlinie, znajdujące się wówczas w dawnej rezydencji królewskiej. Po wojennej ewakuacji niemiecka część skarbu trafiła do pałacu Charlottenburg, gdzie znalazła się nowa siedziba Kunstgewerbemuseum, gromadząca zbiory tejże placówki przekazane Berlinowi Zachodniemu. Opiekę nad zabytkami średniowiecznych dewocjonaliów sprawuje Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury (Stiftung Preussischer Kulturbesitz (SPK)), państwowa niemiecka fundacja muzealna. Od wielu lat trwa izraelsko-niemiecki spór o skarb. Według żydowskich dyplomatów i spadkobierców kupców z roku 1929, skarb został odebrany siłą ówczesnym żydowskim marszandom przez nazistowskich dygnitarzy, zmuszając ich do znacznego zaniżenia ceny zabytków. Jednak proces odzyskiwania przez nich skarbu natrafił właśnie na poważne przeszkody. Amerykański Sąd Okręgowy dla Dystryktu Kolumbii oddalił pozew o restytucję z 2015 roku przeciwko Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kultury. Powodem oddalenia był brak jurysdykcji w tej sprawie w USA. „SPK jest zadowolony z orzeczenia sądu okręgowego, które potwierdza wieloletnią ocenę SPK, że ten pozew o restytucję Skarbu Welfów nie powinien być rozpatrywany w sądzie na terenie USA. Prezes SPK Herrmann Parzinger powiedział Associated Press. „SPK od dawna utrzymuje również, że ten proces nie był zasadny, ponieważ sprzedaż Skarbu Welfów w 1935 r. nie była wymuszoną sprzedażą z powodu nazistowskich prześladowań”. Wcześniejsze ustalenia tak zwanej Komisji Limbacha, ciała doradzczego rządu Niemiec, stwierdzają, że skarb od roku 1930 znajdował się poza granicami Niemiec, a państwo niemieckie nie miało do niego dostępu w żadnym momencie podczas negocjacji handlowych. Dodatkowo zapłacona cena zakupu mieściła się w zakresie zwyczajowym i osiągalnym w tamtym czasie na rynku sztuki, a sprzedający otrzymali uzgodnioną cenę zakupu. Przedstawieciele spadkobierców żydowskiego konsorcjum raczej na pewno odwołają się od najnowszego wyroku.
Źródło: Artnet.com, wiki, By User:FA2010 – Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12814527, Autorstwa Miguel Hermoso Cuesta – Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37845301
