Badacze we Włoszech zastosowali muografię, technikę badającą przepływ kosmicznych cząsteczek, do odkrycia nieznanych podziemi sprzed ponad 2 tysięcy lat.
Do odkrycia doszło podczas badań stanowiska archeologicznego zlokalizowanego w gęsto zaludnionej dzielnicy „Sanità” w centrum Neapolu, dziesięć metrów poniżej obecnego poziomu ulicy. Ponieważ gęstość zabudowań i zaludnienia nie pozwala na badanie rozległych podziemi pod Neapolem tradycyjnymi metodami wykopaliskowymi, zastosowano nowatorską technikę badawczą – kilka detektorów (płyty pokryte emulsją, która jest wrażliwa na promieniowanie w postaci mionów) zdolnych do wykrywania mionów – naładowanych cząstek o wysokiej energii wytwarzanych przez promieniowanie kosmiczne w górnych warstwach atmosfery – zainstalowano pod ziemią na głębokości 18 m, aby mierzyć strumień mionów przez kilka tygodni. Miony trafiają na Ziemię nieustannie – pędzą z prędkością bliską prędkości światła. Potrafią się przedrzeć przez kilkusetmetrową powierzchnię skał, zanim ostatecznie zostają zatrzymane. Pomiar mionów (czyli technika muografii) stosowana jest szeroko na potrzeby wulkanologii, ale ostatnio słynne było odkrycie pustej komory/tunelu wewnątrz Wielkiej Piramidy w Egipcie. Teraz, w samym sercu Neapolu, mierząc strumień różnicowy za pomocą detektorów w szerokim zakresie kątowym, uzyskano obraz radiograficzny górnych warstw. Pomimo złożoności architektonicznej tego miejsca, wyraźnie rozpoznano znane struktury podziemne, oraz zaobserwowano kilka nieznanych. Jedna z zaobserwowanych nowych struktur to ukryta, niedostępna obecnie komora grobowa lub hypogeum, podziemne pomieszczenie, które mogło służyć za miejsce kultu. Starożytne miasto Neapolis zostało założone przez greckich kolonistów w IX wieku p.n.e. i podtrzymywało greckie tradycje kulturowe nawet po podbiciu go przez Rzym w IV wieku p.n.e. Pod miastem znajdują się tysiące struktur podziemnych, gdzie pochowano elity mieszkańców w sieci tuneli i komór wykutych w tufie wulkanicznym między VI a III wiekiem p.n.e. Badacze z Uniwersytetu Neapolitańskiego Federico II i Narodowego Instytutu Fizyki Jądrowej (INFN) we współpracy z Uniwersytetem Nagoya w Japonii, sądzą, że właśnie z tego okresu pochodzi nowo odkryte hypogeum, podobne do udostępnionego niedawno Ipogeo dei Cristallini (na dwóch przedostatnich zdjęciach). Naukowcy twierdzą, że ta nieinwazyjna technika badawcza to prawdziwy przełom w poszukiwaniach nieznanych podziemi, zwłaszcza w miejscach gdzie niemożliwe lub niepraktyczne jest zastosowanie innych metod.
Źródło: Unina It, HB, wiki, Archivio dell’arte, Pedicini fotografi, https://www.nature.com/articles/s41598-023-32626-0
