Wczesnośredniowieczny skarb 7 złotych monet, użytych jako zawieszki, był prawdopodobnie rytualnym depozytem, złożonym w obawie przed gniewem bogów.
Do odkrycia czterech zawieszek doszło już pod koniec roku 2019 w rejonie Råde, dzięki współpracy archeologów i detektorysty, ale podczas najnowszych badań odkryto w pobliżu kolejne trzy oraz zbadano kontekst skarbu. Badacze nie mają wątpliwości, że był to oryginalnie pojedyńczy depozyt siedmiu brakteatów w formie zawieszek, który z czasem uległ rozproszeniu podczas prac rolniczych. Jest to wyjątkowo rzadki depozyt i pierwsze odkrycie więcej niż pojedyńczej sztuki brakteatów w Norwegii od ponad 70 lat. Brakteat to moneta wybijana jednostronnie z cienkiej blaszki na miękkiej podkładce (od łac. bractea – blaszka). Stempel odciśnięty wypukło na awersie pojawiał się jako wklęsły (negatyw) na rewersie. Na terenie obecnej Norwegii były bite w V i VI wieku n.e., najczęściej z podobiznami bogów lub istot z nordyckiej mitologii. Brakteaty tego typu nie byłu używane jako waluta tylko jako biżuteria i miały podkreślać status materialny posiadacza. Brakteaty występują w czterech odmianach, A, B, C i D, w zależności od wybitego na nich motywu. Typ A ma podwójny profil ze znakami runicznymi wokół krawędzi. Typ B ma od jednej do trzech postaci ludzkich. W przypadku typu C, brakteaty przedstawiają dużą, owłosioną głowę na wierzchowcu, czasami w połączeniu z innymi zwierzętami i symbolami. Typ D ma stylizowane zoomorficzne figury, które mogą być trudne do zidentyfikowania. Siedem odkrytych w Råde to typy C i D, cztery pierwsze i trzy drugie. Wszystkie cztery brakteaty typu C z Råde są oznaczone motywem jeździeckim przedstawiającym postać konia z rogami i ludzką twarzą z profilu. Widzimy ruch i akcję, jeźdźca w swobodnym galopie. To może być Odyn na swoim niezłomnym Sleipnirze. Może to być również reprodukcja podróży Hermoda do krainy martwego Helu, aby przywrócić do życia syna Odyna, Baldura. Wokół jeźdźca widzimy figury i symbole w postaci słonecznych krzyżyków i kropek. Dwa z brakteatów C również przedstawiają drapieżnego ptaka o zakrzywionym dziobie, w konfrontacji z jeźdźcem. Bajeczne zwierzęta kojarzą się z bóstwami, przede wszystkim z Odynem. Ptakiem drapieżnym może być kruk Odyna Hugin (myśl) lub Munin (pamięć) i może tutaj reprezentować mądrość w sensie przenośnym. Ponieważ szacuje się, że D jest najmłodszym wariantem, datowanym na VI wiek, oznacza to, że depozyt nie mógł zostać złożony przed rokiem 500 n.e. Tak drogi i rzadki depozyt wotywny mógł być spowodowany niepokojem związanym z serią erupcji wulkanów w latach 536 r. -540, (okres znany w źródłach nordyckich jako “zima Fimbula”), które wytworzyły tak gęste chmury popiołu, że zasłaniały słońce przez rok i spowodowały powszechny nieurodzaj i głód. Odkryte zabytki są obecnie dokładnie badane przez naukowców z UiO Muzeum Historii Kultury w Oslo.
Zdjęcia: Cultural History Museum, HB, blogg.forskning, bavipower, metaldetectingnordmannaland, wiki.
