Latem roku 1601 Juan de Onate, uzbrojony w kilka dział hiszpański konkwistador, wyruszył wraz z grupą 200 żołnierzy, księży i osób towarzyszących na poszukiwania legendarnego złotego miasta Quivira. Tropiony przez Apaczów oddział był zaskoczony widokiem potężnych bizonów i bezkresnych prerii z “trawami tak wysokimi, że można w nich było ukryć konia”. Po wielomiesięcznej tułaczce konkwistadorzy dotarli na tereny dzisiejszego Kansas, gdzie ich oczom ukazała się potężna osada, nazwana przez nich Etzanoa, rozciągnięta na dystansie kilku kilometrów wzdłuż brzegu rzeki. Hiszpanie oceniali, że zamieszkiwało ją 20 tysięcy osób w przypominających ule 2 tysiącach domów. Choć większość mieszkańców, członków plemienia Wichita, zbiegła przed najeźdźcami, Hiszpanie przestraszeni rozmiarem miasta postanowili zarządzić odwrót. Gdy ruszyli na południe zostali zaatakowani przez setki Indian. Jak się okazało nie byli to Indianie z Etzanoa tylko konkurencyjne plemię, które wyruszyło na podbój miasta a teraz postanowiło zaatakować napotkanych po drodze konkwistadorów. Mimo wielokrotnej przewagi Indian, Hiszpanie odparli atak dzięki działom, których drobne ładunki żelaza siały spustoszenie w szeregach atakujących. Około 70 konkwistadorów zostało rannych, ale grupie udało się wrócić “do cywilizacji”, gdzie de Onate opisał swoje przygody, dołączając do opisu mapę z lokalizacją Etzanoa. Większość historyków długo uważała, że opis potężnego miasta Indian został zmyślony, ale ostatnie odkrycia udowodniły, że po latach spekulacji udało się odnaleźć zaginione Etzanoa. Jednym z odkrywców był 16 letni Adam Ziegler, który wspólnie z antropologami i archeologami poszukiwał z wykrywaczem metali śladów legendarnego starcia. Fragmenty żelaznych pocisków naprowadziły badaczy na miejsce, które dokładnie odpowiada opisom i w którym już odkryto tysiące głównie kamiennych artefaktów, pokazujących ciągłość osadnictwa plemienia Wichita w latach 1450 do 1700. Na miejscu odkrycia, w pobliżu Arkansas City, planowana jest budowa muzeum i centrum informacyjnego.
(kansascitynews.com, yahoo.com, theny.post, archaeologicalconservancy.org)
